EPS nin UZUN SÜRELİ FONKSİYONELLİĞİ ve DAYANIKLILIĞI

31 YILLIK TERAS ÇATIDAKİ EPS nin BİLİRKİŞİ RAPORU

GERT WOLF

Danışman Mühendis ve Çatı Kaplama Ustası , Yeminli Bilirkişi

Yüksek yapılarda nem ve ısı izolasyonu hususunda mühendis danışmanlığı

Karl – Evang – StraBe 65

Postfach (PK) 11 07 50

Telefon (0 21 91) 616 14

5630 Remscheih – 11 Lennep

BİLİRKİŞİ RAPORU NO. 411/86                                                                                                                                                       

BAŞVURU SAHİBİ

Industrieverband Hartschaum e.V. (Sert Köpük – Sanayi Birliği) , In der Unteren Rombach 6L , 6900 Heidelberg 1.

Başvurunun İçeriği

Başvuru sahibi , beni , sahip olduğum ‘Yüksek paılarda nem ve ısı izolasyonu alanında resmi olarak atanmış ve yeminli bilirkişi ‘sıfatıyla , havalandırılmayan bir düz çatıya ısı izolasyon tabakası olarak uygulanmış olan expande polistiren – sert köpük levhalarının (EPS) uzun süre dayanımı hakkında bir bilirkişi raporunun hazırlanması hususunda görevlendirmiştir.

Bu amaçla , BASF firmasının Ludwigshafen’de bulunan bir işletme binasının üzerinde bulunan ve 31 yıllık (yaşında) olan düz çatıdan izolasyon malzemesi örnekleri alınacaktır.

Bunun için çatı izolasyonu açılacak ve expande polistiren – sert köpük levhalarının uygulama/montaj durumu görsel olarak incelenecektir.Ardından bu EPS levhaların kalınlığı yerinde ölçülecektir.Bu işlemin ardından örnekler polietilen – torbalarının içerisine konularak ağızları kaynak yoluyla kapatılacak ve nem oranı , brüt yoğunluk ve ısı iletkenliğinin test ve tayin edilmesi amacıyla Münih’te bulunan ‘Forschungsinstitut für Wärmeschutz e.E.’ye (Isı izolasyonu araştırma enstitüsüne) gönderilecektir.

İzolasyon malzemesi örnekleri , BASF firmasının Ludwigshafen’de bulunan A 618 binasının üzerinde bulunan 31 yıllık (yaşında) , havalandırılmayan düz çatıdan alınmıştır.

1.Numune Alınışı , Numune Alınış Yer ve Tarihi :

Çatı izolasyonunun açılması ve örneklerin alınması işlemlerinin gerçekleştirilmesi tarihi olarak , imzalayan şahıs tarafından , Cuma gününe denk gelen 20 Haziran 1986 tarihi , saat 11:00 kararlaştırılmıştır.

Yer inceleme randevusunda aşağıda belirtilen şahıslar hazır bulunmuşlardır:

Başvuru sahibi adına : Bay Doppler , Bay Scharte ve Bay Schmit.

BASF AG firması adına : Styropor (strafor9 iş biriminden uzmanlar

Ayrıca bilirkişi şahit olarak , Zenralverband des Deutschen Dachdeckerhandwerks’in (Alman çatı kaplama merkez birliğinin) 7321 Eschenbach’da yerleşik başkan vekili Bay Volker R. Zaiss ,

Düz çatıya çıkma ve örnekleri alma işlemi yaz hava koşullarında , diğer bir ifade ile hava bulutsuz iken , ve buna uygun güneş ıiığı altında , dış hava ısısı yaklaşık 28°C iken gerçekleştirilmiştir.

Çatı izolasyonunun üst yüzey ısısı yalaşık  60°C idi.Bunun sonucunda EPS levhalarının üzerine öngörümüş olan bitüm tabakaları plastikleşmişti ve bundan dolayı bitüm tabakalarını izolasyon tabakasından ayırma işlemi oldukça zorlu olmuştur.Aksi halde EPS levhalarının üst yüzeyindeki önlenemez hasarları önlemek amacıyla , çatı izolasyonu , açılacak olan bölgelerde , BASF firması tarafından kullanımımıza sunulan kuru buz ile soğutulmuş ve bu suretle örnek alımı için hazırlanmıştır.

(Koblenz Zanaat Odası tarfından resmi olarak atanmış ve yeminli bilirkişi Gert Wolf ‘un kaşesi)

Örnekler çıkartılırken , bilirkişi raporuna Ek 1 olarak işaretlenmiş olan resimler çekilmiştir.Bu resimlerde örnek alımı için öngörülen çatı alanı , örnek alımı için gerçekleştirilen hazırlıklar , sökülecek olan izolasyon malzemesi örneği ve görsel inceleme çerçevesinde gerçekleştirilmiş olan işlemler gösterilmiş ve belgelendirilmiştir.

Sökülen örneklerde takriben 20 x 20 cm.’lik izolasyon levhası parçalarıdır.Bu parçalar görsel ineceleme işleminin hemen ardından işaretlenmiş , polietilen folyosu içine yerleştirilerek kaynak yoluyla kapatılmış Münih’te bulunan ‘Forschungsinstitut für Wärmeschutz e.E.’ye (Isı izolasyonu araştırma enstitüsüne) gönderilmiştir.

2.Çatının Yapısı :

Düz çatının incelenmesi ve açılması sonucunda aşağıda açıklanan tabaka yapısı görülmüştür:Yukarıdan aşağıya doğru tabaka yapısı

Birkaç kat bitüm şeridinden oluşan çatı izolayonu ; sıcak bitüm ile tam yüzeyli olarak ısı izolasyon tabakası üzerine yapıştırılmıştır.

30 mm kalınlığında EPS levhalarından oluşan ısı izolasyon tabakası : bitüm ile tam yüzeyli olarak tabana yapıştırılmıştır.

Sıca bitüm – yapıştırma tabakası : görünüşe göre tam yüzeyli olarak bir soğuk bitüm – astar tabakası üzerine öngörülmüştür.

Pomza taşlı beton döşemesinden oluşan çatı kaplaması

Burada dikkat çekilmesi gereken husu , ısı izolasyon tabakasının alt tarafına bir buhar bariyerinin öngörülmemiş olduğudur ve ısı tabakasının üst tarafına bir nuhar basıncını dengeleme tabakasının öngörülmemiş olduüudur.

3.Örnek alım yerinin ve izolasyon maddesinin montaj durumundayken görsel incelemesi :

Örnek alım  yerinde gerçekleştirilen görsel inceleme ile izolasyon malzemesi örneği üzerinde gerçekleştirilen görsel inceleme sonucunda , EPS levhalarının altında , içinde veya üstünde yada – soğutma işleminin ardından izolasyon maddesi yüzeyinde kayda değer bir hasar meydana gelmeksizin -çıkartılan çatı izolasyonunun altında algılabilir bi nem tespit edilmemiştir.

Gerçekleştirilen görsel incelemede ayrıca , münferit izolasyon levhaları arasındaki derzlerin/aralıkların sıkı bir şekilde kapalı olduğu tespit edilmiştir.

Buna göre , toplam  31 yıllık bir uygulama /kullanım süresinin ardından , EPS levhalarında , büzülme veya çekilme sonucunda geri dönmeyen ölçü değişikliklerinin tespit edilememiş olduğu şüphe götürmez bir gerçektir.

Expande polistiren – sert köpük – EPS levhaları , montajındaki hallerine kıyasla bir değişikliğe uğradıklarına yönelik herhangi bir duruma rastlanmamıştır.

Expande polistiren – sert köpük – EPS levhalarının kenarları , izolasyon levhalarının termik zorlanmasına ya da bu termik zorlama sonucunda ortaya çıkan , termik uzunluk değişkliklerine bağlı deformasyon veya şişme de göstermemektedir.

Expande polistiren – sert köpük – EPS levhalarının montaj durumundaki durumu , gerçekleştirilen görsel inceleme sonunda hiçbir kısıtlama olmaksızın ‘çok iyi’ olarak tanımlanabilmektedir.

İzolasyon maddesi örnekleri söküldükten sonra , levhalar olası mevcut deformasyonlar bakımından incelenmiştir.Bunun haricinde EPS levhaların kalınlığı bir kaliper (kalınlık ölçer) ile ölçülmüştür.

Yapılan incelemeler sonucunda aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir :

Görsel incelemede , levhalarda şekilsel değişiklikler tespit edilmemiştir.

Levhanın kalınlıuğı demonte halde 29 mm’dir.Kalınlık ölçümünde , çatı izolasyonunun kazınması ve lavhanın tabandan sökülmesi esnasında levhanın üst ve alt tarafından polistiren partiküllerinin ayrılmış olduğu dikkate alınmalıdır.Buna göre , alınan örneklerin kalınlığının , expande polistiren – sert köpük levhalarının montaj durumundaki kalınlığı ile 31 yıllık kullanım süresinin ardından da aynı olduğu şüphe götürmez şekilde kabul edilebilir.

4.Münih’te bulunan Isı İzolasyonu Araştırma Enstitüsü’nde yapılan incelemelerin sonucu :

Münih’te bulunan Isı İzolasyonu Araştırma Enstitüsü’nün  inceleme raporları bu bilirkişi raporuna Ek 2 ve 3 olarak eklenmiştir.Nem oranı , yüzde 10 şişirilmede basınç gerilmesi 80°C’de ve 0,02 N/mm² (DIN 18164 uygulama tipi WD) zorlama karşısında şekil stabilitesi ile 70°C’de ve 0,04 N/mm² (DIN 18164 uygulama tipi WS) zorlanma karşısında şekil stabilitesi incelenmiştir.Ayrıca kuru durumda/halde 10°C’lik ortalama sıcaklıkta ısı iletkenliği incelenmiştir.Münferit inceleme sonuçları Ek 2 ve 3 olarak ekli bulunan inceleme raporlarında verilmiştir.Basitleştirme amacıyla bu bilirkişi raporunda sadece , inceleme raporları yardımıyla toplam 3 örnek üzerinde gerçekleştirilen nem oranı ve kuru brüt yoğunluk tayini üzerinden elde edilmiş değerler verişmiştir.

Kuru brtü yoğunluğun ortalama değeri 20,00 kg/m³’tür.Hacme yönelik yüzde cinsinden nem oranı ortalama yüzde 0,2’dir.Isı iletkenliğinin ortalama değeri 0,03652 W/m•K’dir.DIN 52612’ye uygun olarak ısı iletkenliğinin test edilmesine ilişkin inceleme raporu aşağıda verilen özet değerlendirme ile son bulmaktadır :

Test edilen malzeme DIN 4108 ‘yüksek yapıda ısı izolasyonu’ talebini yerine getirmektedir.İnşaat konstrüksiyonlarının ısı izolasyonunun hesaplanmasında hesap değeri 0,040 W/(m•K) ile kullanılmalıdır.

Bu sonuçlar , expande polistiren – sert köpük levhalarının 31 yıllık bir kullanım süresinin ardından izolasyon tabaasının işlevini kısıtlayan bir nem almadıklarını tespit etmektedir.Şekil stabilitesi ve ısı iletkenliği bakımından  expande polistiren – sert köpük levhaların DIN 4108 ‘Yüksek yapıda ısı izolasyonu’ taleplerini kısıtlamasız olarak yerine getirmektedir.

5.Özet

Hem görsel inceleme hem de Isı izolasyonu Araştırma Enstitüsü’nde gerçekleştirilen laboratuar incelemeleri , ecxpande polistiren – sert köpük levhalarının  , havalandırılmayan düz çatılarda ısı izolasyon tabakası olarak 31 yıllık bir kullanımın ardından da tam işlev kabiliyetine sahip olduklarını ortaya koymuştur.

Buarada dikkate alınması gereken husu , ısı izolasyon tabakası üzerine öngörülmüş olan çatı izolasyonunun ağır bir üst yüzey koruması (dökülen çakıl tabakası veya levha tabakası) tarafından korunmadığı ve bundan dolayı ısı izolasyon tabakasının termik bakımından yüksek oranda zorlanmş olduğudur.Burada , eksi 30°C ile 80°C arasında bir ısı farkının söz konusu olduğundan hareket edilmelidir.

Expande polistiren – sert köpük levhaları 31 yıllık bir dönem boyunca günlük ve dönemsel ısı farlılıklarına maruz kaldıkları kadar yaz aylarında izolasyon yüzeyi ısınmış halde iken örn.gök gürültülü , şimşekli ve yağmurlu fırtınadan dolayı şok şeklindeki soğumalara da maruz kalmışlardır.

Şu an itibariyle geçerli olan teknoloji kurallarına göre montajının yapılmasının zorunlu olarak öngörüldüğü buhar bariyerinin bulunmamasına rağmen izolasyon levhaları , işlevlerini kısıtlayacak nem almamışlardır.

Tüm bunlar nedeniyle son olarak ve özetleyecek şekilde , expande polistiren – sert köpük levhalarının alınan örnek kalitesinde ve şu anda geçerli olan teknoloji kuralları dikkate alınmak suretiyle düz ve eğimli çatı konstrüksiyonlarında ısı izolasyon tabakalarının üretimi için hiçbir geçetrli kısıtlama olmaksızın kullanılmaya elverişli oldukları tespit edilebilir.Özellikle de 31 yıllık bir kullanım süresinin ardından hiçbir işlem kısıtlaması göstermemeleri de bunu ispat etmektedir.

* Bu bilgilerin tamamı PÜD Derneğinin yayınlarından alınmışıtr.